Medžlis islamske zajednice Srebrenik Islam
(iz knjige: komentar El-Fikhu ‘l-ekber od šejha El-Magnisavi sa dodacima Bajazida Nicevića)
Kaže imam Ebu Hanife u djelu El-Fikhu ‘l-ekber: “On ima ruke i lice. Ima svoje Biće, kao što je Uzvišeni Allah spomenuo u Kur’anu.”
(između ostalog, navodimo ovaj dio komentara)
Na primjer, izraz El-jed (ruka) u arapskom jeziku ima slijedeća značenja:
1) El-jed: dio tijela, od ramena do vrhova prstiju (ovo je vanjsko značenje),
2) El-jed: blagodat i dobročinstvo,
3) El-jed: vlast (sultan),
4) El-jed: moć (kudret),
5) El-jed: snaga (kuvvet),
6) El-jed: zajednica,
7) El-jed: vlasništvo,
8) El-jed: pokornost, slijeđenje,
I mnoga druga značenja.
Riječ “El-jed” se u rečenicama može koristiti na sljedeći način:
1) El-jed odjeće: rukav,
2) Oni su njegov El-jed: oni su njegovi pomagači
3) Oni su El-jed protiv drugih: oni su složni protiv drugih.
4) On je dugog El-jed-a: on je darežljiv, plemenit.
Ako imamo u vidu sva ova značenja riječi “El-jed”, kako znati pravo značenje ove riječi, ukoliko je dodata Allahovom imenu?
Kako smo ranije rekli, ovakve izraze, dodate Allahovom imenu, možemo tumačiti dvojako:
1) Metodom tefvida, odnosno potvrditi Allahu “El-jed”, kao što je On to uradio, a tačno značenje prepustiti Allahu, dž.š. Na to je aludirao imam Ebu Hanife, kao i ostali imami, kao na primjer Ibn Kudame, rekavši: ““Prelazite preko njih kako su došli, a znanje i značenje njihovo prepustite Allahu, dželle šanuhu.”
2) Metodom te’vila, odnosno, odabrati jedno od više značenja riječi “El-jed” koje je, uz određeni šerijatski dokaz, najbliže istini i najbolje odgovara kontekstu ajeta u kom se ta riječ nalazi. Naravno, onda kada se odabere jedno od tih više značenja, učenjaci koji koriste ovu metodu ne kažu: “ovo je sigurno značenje ovog izraza”, iz straha da ne odbace neko drugo moguće značenje, već kažu: “našim idžtihadom smatramo da riječ “El-jed” dodata Allahu u ovom ajetu ima to i to značenje.” Razlog njihovog traganja za najispravnijim značenjem je pojava krivog shvatanja tih pojmova (jed, vedžh, ‘ajn, saak, itd.) Onda kada ne bude potrebe odabirati jedno od više tih značenja, treba se držati osnove kojom kažemo da Uzvišeni Allah ima “El-jed” koju čak i ne treba prevoditi po shvatanju imama Ebu Hanife, rahmetullahi ‘alejhi.
Da li su ove dvije metode priznate kod učenjaka? Na ovo pitanje nalazimo odgovor u knjizi Iršadu el-Fehul od šejha Eš-Ševkanija, gdje kaže:
“Ljudi su se po pitanju Allahovih, dželle šanuhu, atributa razišli u tri pravca:
Prvi pravac: Ne postoji mogućnost te’vila nejasnih ajeta, već se usvaja doslovno značenje i ne tumači se ništa putem te’vila. Ovo je govor mušebbiha (antropomorfista).
Drugi pravac: Ovi ajeti imaju te’vilsko značenje, ali se treba suzdržavati od njega uz negiranje bilo koje mogućnosti poistovjećivanja i negiranja, zato što Allah, dželle šanuhu, kaže: (وما يعلم تأويله إلا الله). Kaže Ibn Burhan: ‘Ovo je stav selefa.’
Treći pravac: Oni koji tumače te’vilom.”
Šejh Ibn Burhan kaže: “Prvi pravac je neispravan (batil), a druga dva se prenose od ashaba. Treći pravac se prenosi od Alije, Ibn Mes’uda, Ibn Abbasa i Ummu Seleme.”
A, Allah, dž.š., najbolje zna!
